(L) Liskov’un Yer Değiştirme İlkesi (Liskov substitution principle)
Giriş
What is wanted here is something like the following substitution property: If for each object o1 of type S there is an object o2 of type T such that for all programs P defined in terms of T, the behavior of P is unchanged when o1 is substituted for o2 then S is a subtype of T.
Barbara Liskov tarafından tanıtılmış olan Liskov’un yer değiştirme ilkesi açık/kapalı ilkesinin bir özel durumu gibi düşünülebilir.
Bu kez yukarıdaki alıntının Türkçe’sini yazıp açıklamaya çalışmayacağım.
Çünkü adeta matematiksel bir teorem/tanım olarak verilmiş cümleyi kaç kez okuduysam da kastı tam olarak anlamadım.
O yüzden daha fazla araştırma yaptım ve ulaştığım sonucu şu öz ifade ile açıklayabilirim;
Üst sınıf ile o sınıftan türetilen alt sınıf(lar)ın nesneleri yer değiştirdikleri zaman aynı davranışı sergilemelidir.
Uzatmadan hemen örnek üzerinden gidelim.
Liskov’un Yer Değiştirme İlkesi
Varsayalım ki soyut araba sınıfından türetilmiş luks ve kulustur isimli sınıflarımız mevcut.
Senaryomuza uygun, basit bir tasarım yapalım;
Bu aşamada calistir ve klimayiAc isimli iki soyut metoda sahip olan soyut bir araba sınıfımız var.
Bu sınıftan luks ve kulustur isimli iki sınıf türetiyoruz.
Türetilen sınıflar da üst sınıfın metodlarını eziyorlar.
Peki burada nasıl bir problem var?
kulustur isimli sınıfımızın nesneleri adından da anlaşılabileceği üzere klimaya sahip olmayacaklar.
Dolayısı ile klimayiAc isimli metod içerisinde sıradışı durum ifadeleri kullanmaktan null döndürmeye kadar tasarım hatasını gizlemek/üstünü örtmek için birçok işlem yapmak gerecek.
Ayrıca proje üzerinde çalışan diğer takım arkadaşları durumun farkında değilse bazı aksaklıklar/karmaşıklıklar meydana gelecek.
Dolayısıyla böyle bir durumu yaşamamak için örneğimize çözüm amaçlı bir arayüz ekleyelim;
Bu adımla birlikte klimayiAc metodumuzu sadece luks sınıfının nesnelerine açarak karmaşıklık ihtimalini ortadan kaldırdık ve ilkemize uygun bir tasarım elde ettik.
Sonraki bölüm: Arayüz Ayrımı İlkesi