(D) Bağımlılık Ters Çevirme İlkesi (Dependency inversion principle)

Bağımlılık Ters Çevirme İlkesi

Bu serimizdeki son ilkemiz (soliD) aşağıdaki iki temel düşünceyi savunur/belirtir;

Yük seviyeli modüller düşük seviyeli modüllere bağımlı olmamalıdır. Her ikisi de soyutlamalara bağlı olmalıdır.

Soyutlamalar detaylara bağlı olmamalıdır. Detaylar soyutlamalara bağlı olmalıdır.

Bu duruma gerçek hayattan şöyle bir örnek verebiliriz;

Aracınızın lastiği patladığında arabayı değiştirmek gerekir mi? Hayır.

Burada araç yüksek seviyeli modül, lastikler ise düşük seviyeli modüllerdir.

İşte şu an inceleyeceğimiz ilke bu durumun yazılım tasarımında/gerçekleştirmesinde uygulanmasını/göz önüne alınmasını savunuyor.

Hemen örneğimize geçelim.
Basit olması açısından ampul ve elektrik anahtarı arasındaki ilişkiyi programlayacağımızı düşünelim.

Başlangıç tasarımımız şu şekilde olsun;

Örneğimizde bir ampul sınıfımız ve onu kontrol etmek için yaptığımız ve ona bağımlı olan elektrikAnahtari isimli sınıfımız var. elektrikAnahtari sınıfımızdaki bas isimli metodumuzda o anki elektrikAnahtari sınıfının nesnesinde referans olunan ampul nesnesinin açık olup olmamasına göre ampulu açıyor/kapatıyor.

Problem

Eğer aynı elektrikAnahtari sınıfımızı kullanarak oluşturacağımız nesnelerden daha fazla cihaz kontrol etmeyi istersek (başka ışıklandırma sistemleri vb.) elektrikAnahtari sınıfımızda her seferinde büyük değişiklikler yapmamız gerekiyor.

Yani yüksek seviyeli modülümüz olan elektrikAnahtari küçük seviyeli modülümüz olan ampul sınıfına bağımlı oldu. Dolayısıyla hem ilkemizi ihlal etmiş durumdayız hem de kötü bir tasarım çıkarmış sayılırız.

Çözüm

İlkemize göre bu iki sınıfımızın da bağlı olacağı bir soyutlama yapmamız gerekiyor.

İşe elektrikAnahtari sınıfımızdaki anahtar kısmını soyutlaştırarak başlayalım;

Şimdi ampul sınıfı için arayüz oluşturalım;

Dikkatinizi çektiyse elektrikAnahtari sınıfımızdaki ampul sınıfına olan bağımlılığı kaldırdık yerine acilipKapanabilen arayüzünü koyduk.

Böylelikle hem ampul sınıfına olan bağımlılığı kaldırdık hem de o sınıf üzerindeki kontrolümüzü koruduk.

Son adım olarak örnek olması için kontrol edilecek yeni bir sınıf ekleyelim;

Gördüğünüz üzere yüksek seviyeli modülümüz olarak kabul edebileceğimiz elektrikAnahtari sınıfımızda hiçbir değişiklik yapmamıza gerek kalmadan yeni bir sınıf ekleyebilmiş olduk.

SOLID ilkelerinden bu kadar, hatamız/yanlışımız olmuş ise affola, maksat öğrenmek/öğrendiğini paylaşmak.